روند صدور معرفی‌نامه برای اعضای سامانه جامع رسانه‌های کشور اعم از مدیران مسئول و خبرنگاران به «صندوق اعتباری هنر» الکترونیکی شد. این خبر را دیروز معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اعلام کرد تا از تسهیل یکی از مطالبات کلیدی روزنامه‌نگاران اطلاع دهد.
فرایند عضویت در صندوق اعتباری هنر که تا پیش از این غالباً به شکل حضوری انجام می‌شد و بروکراسی سنگینی را به فرایند پیگیری مطالبات صنفی روزنامه‌نگاران تحمیل می‌کرد حالا در سراشیبی قرار گرفته و قرار است امورات روزمره شغلی اهالی رسانه از طریق سامانه جامع رسانه‌های کشور بیش از پیش تسهیل شود.
درباره این موضوع و حواشی آن نظیر بخش خبرنگاران آزاد و خبرنگاران پیشکسوت در سامانه «ای‌رسانه» با ایمان شمسایی، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی گفت‌وگو کردیم.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
*روند عضویت در صندوق اعتباری هنر نسبت به قبل چه تغییری کرده است؟
نام این صندوق، «صندوق اعتباری هنرمندان، نویسندگان و روزنامه‌نگاران» است که اخیراً نیز فعالان قرآن و عترت به آن اضافه شده است اما به چون به نام «صندوق اعتباری هنر» مشهور شده خیلی‌ها فکر می‌کنند خدمات و حمایت‌های آن، صرفاً برای هنرمندان است. هرچند قبلاً هم روزنامه‌نگاران عضو این صندوق بوده‌اند اما از زمان دولت جدید تلاش بیشتری کردیم تا با اطلاع‌رسانی و تبلیغات، روزنامه نگاران بیشتری را به عضویت در این صندوق ترغیب کنیم.
روند عضویت به این شکل است که صندوق باید کسانی را که به عنوان روزنامه‌نگار یا هر عنوان دیگری، عضو آن می‌شوند احراز کند که واقعاً واجد آن عنوان هستند یا نه. الان ما این کار را با توافق صندوق برای روزنامه نگاران انجام می‌دهیم و معرفی‌نامه روزنامه‌نگاران را درواقع معاونت مطبوعاتی برای صندوق می‌فرستد. شبیه این مساله در دیگر بخش‌های وزارت ارشاد نیز وجود دارد.
روند فعلی به این صورت است که روزنامه نگاران باید در سامانه جامع رسانه‌های کشور عضو شوند و عضویت هم صرفاً به باز کردن یک پروفایل محدود نمی‌شود بلکه باید در بخش خبرنگاران و بعد در بخش درخواست ارزیابی رتبه روزنامه‌نگاری، مدارک لازم از جمله معرفی‌نامه و نمونه آثار و مدرک تحصیلی ثبت شود.
* قبلاً عضویت در صندوق هنر پس از این مراحل به چه صورت بود؟
قبلاً دوستان خبرنگار به صورت حضوری به معاونت مطبوعاتی می‌آمدند و نامه درخواست معرفی به صندوق هنر را تحویل می‌دادند. بعد هم مدارک بررسی می‌شد و مجدداً فرد باید در مجموعه حضور پیدا می‌کرد تا معرفی نامه را دریافت و در سامانه صندوق بارگذاری کند.
الان برای کسانی که در سامانه جامع رسانه‌ها، رتبه روزنامه‌نگاری‌شان تعیین و به عنوان خبرنگار احراز شده باشد، بخش درخواست‌های روزنامه‌نگاری فعال شده و می‌توانند در هر جایی حتی از منزل‌شان، درخواست معرفی‌نامه عضویت در صندوق اعتباری هنر را تقاضا کنند. این درخواست به دست ما می‌رسد و پس از بررسی ظرف چند روز، پیامک تأیید نهایی برایشان ارسال می‌شود و فایل این معرفی‌نامه را می‌توانند از همان سامانه جامع رسانه‌ها دانلود کنند.
* مزایای این تغییرات چیست؟
چند مرحله که حضوری هم بود در این فرایند حذف شده است. قبلاً نامه‌های دستی یا تایپی خبرنگاران باید حضوراً به ما می‌رسید و بعد هم ما باید معرفی‌نامه را صادر می‌کردیم و آن‌ها دوباره به دبیرخانه می‌آمدند و از ما تحویل می‌گرفتند و مجدداً روی سایت صندوق بارگذاری می‌کردند. تمام این مراحل حذف شده و می‌توانند به صورت برخط همه این فرایند را طی کنند.
تغییرات دیگری را هم در نظر داریم که سامانه ما با سامانه صندوق متصل شود تا روزنامه‌نگار لازم نباشد این معرفی‌نامه را از «ای‌رسانه» بردارد و مجدداً روی سامانه صندوق اعتباری هنر بارگذاری کند و این نامه مستقیماً به صندوق ارسال می‌شود. امیدواریم این مرحله هم به زودی محقق شود.
* عضویت در صندوق اعتباری هنر برای روزنامه‌نگاران چه سودی دارد؟
روزنامه‌نگارانی که حق‌التحریر هستند یا مدتی است به هر دلیل بیکار شده‌اند می‌توانند از طریق این صندوق بیمه پایه برای خودشان رد کنند. به علاوه این صندوق امکان خیلی خوبی هم برای بیمه تکمیلی در اختیار می‌گذارد چون خیلی از رسانه‌ها برای کارکنان‌شان بیمه تکمیلی ندارند. بنابراین این دسته از خبرنگاران می‌توانند از طریق صندوق برای خودشان بیمه تکمیلی هم داشته باشند.
امکان دیگر این صندوق، «هنر کارت» است و هرازچندگاهی هدایایی از طریق آن در نظر گرفته می‌شود. این کارت به همه اعضای صندوق داده می‌شود و مشروط به درخواست آنان نیست. اما بیمه پایه یا تکمیلی بنا به درخواست اعضاست.
* به نظر می‌رسد این شکل از اعمال حمایت‌های معاونت مطبوعاتی فقط معطوف به اعضا و کاربران سامانه جامع رسانه‌های کشور باشد. اگر خبرنگاری در این سامانه به هر دلیل عضو نشود، هیچ یک از خدمات را دریافت نخواهد کرد؟
عضویت در سامانه جامع رسانه‌های کشور اختیاری است و صرفاً برای امور حمایتی مثل همین اینترنت خبرنگاری، عضویت صندوق، مسکن خبرنگاران و سایر تسهیلاتی احتمالی در نظر گرفته شده است. این اعضا را هم خود مدیران مسئول تأیید می‌کنند و چیزی نیست که ما تعیین کرده باشیم چه کسی خبرنگار است و چه کسی نیست. اساساً چون نظام صنفی واحد نداریم و نیز با تکثر رسانه (حدود ۱۳ هزار) در کشور مواجهیم سامانه جامع می‌تواند راهکار خوبی برای گردهمایی اصحاب رسانه باشد.
نکته مهم این که عضویت در صندوق اعتباری هنر فقط محدود به خبرنگاران نیست و مدیران مسئول هم می‌توانند از همین تسهیلات استفاده کنند.
* برخی خبرنگاران گلایه دارند که مدت نسبتازیادی است درخواست ارزیابی رتبه روزنامه‌نگاری و سایر درخواست‌ها را در سامانه ثبت کرده‌اند اما رسیدگی نشده است. علت این تأخیر چیست؟
ما بخشی را صرفاً برای همین بررسی‌ها مستقر کرده‌ایم که دارند پرونده‌های همکاران را بررسی می‌کنند. اما به علت ماجرای اینترنت خبرنگاری و ارائه آن از طریق سامانه، ناگهان حجم زیادی از درخواست‌ها در «ای‌رسانه» ثبت شد و با یک ترافیک حدود ۴ هزارنفره مواجه شدیم. البته دوستان ما دارند با حداکثر توان بررسی‌ها را انجام می‌دهند.
اما نکته بسیار مهم این است که درخواست می‌کنیم همکاران مطبوعاتی ما و کلیه فعالان رسانه در بخش اطلاعات اولیه، راهنمای عضویت را مطالعه کنند. این راهنما دقیق و کامل است و حتی با رسم شکل همه مراحل را توضیح داده است. بیش از یک‌سوم درخواست‌هایی که روزانه در معاونت مطبوعاتی بررسی می‌شود یا نقص مدرک مثل کمتر از ۶ اثر بارگذاری‌شده دارند یا مثلاً به جای معرفی‌نامه مدیرمسئول صرفاً یک درخواست غیررسمی بدون مهر را ارائه داده‌اند.
* بخش درخواست‌ها فقط زمانی فعال می‌شود که درخواست ارزیابی رتبه روزنامه‌نگاری ارسال و از سوی معاونت بررسی شده باشد. مگر قرار است این رتبه‌بندی مثلاً روی عضویت یا عدم‌عضویت در صندوق اعتباری هنر تأثیری بگذارد؟
نه این طور نیست. این ارزیابی رتبه به معنای تعیین رتبه اول و دوم و سوم نیست بلکه منظور همان تأیید اولیه و احراز به عنوان خبرنگار است. بعد از آن اما این رتبه در مراحل دیگری ممکن است اثر بگذارد. مثلاً اگر روزی قرار باشد کارت خبرنگار حرفه‌ای صادر کنیم، مشروط به درخواست افراد این رتبه‌بندی در آن اثرگذار خواهد بود. تمام این فرایندها اختیاری است و البته هنوز هم چنین طرحی در دست نداریم. این ارزیابی رتبه فعلی در سامانه، فقط به معنای احراز شغلی فرد به عنوان خبرنگار است.
البته مرحله بعدی که در نظر داریم در سامانه محقق شود این است که برای عضویت نیاز به ارسال و بارگذاری معرفی‌نامه خبرنگاران که از مدیران مسئول‌شان دریافت کرده‌اند، نباشد بلکه به محض این که فرد در سایت، انتخاب و معرفی می‌کند خبرنگار کدام رسانه است، به طور اتوماتیک این موضوع در پنل شخصی مدیر مسئول آن رسانه قرار داده می‌شود. بدین ترتیب مدیر مسؤول فقط تأیید می‌کند که فرد، نیروی رسانه او هست یا نه و مسیر باز هم کوتاه‌تر می‌شود.
* این شرایط احراز و ارسال مدارک، ممکن است باعث خارج شدن خبرنگاران پیشکسوت یا خبرنگاران آزاد از دایره شمول حمایت‌های معاونت مطبوعاتی شود؟
برای این دو گروه هم امکان مضاعفی را در نظر گرفته‌ایم که ظرف چند هفته آینده در سامانه در دسترس‌شان قرار می‌گیرد. در واقع برای آن‌ها بخش خبرنگاران آزاد و خبرنگاران پیشکسوت به طور جداگانه باز می‌شود و مراحل استعلام و ثبت در این دو بخش هم با تدابیری از جمله بررسی در کمیته ارزیابی با حضور نخبگان و فعالان رسانه‌ای انجام خواهد شد.